Režija i kamera: Marija Momić
Produkcija: Julija Rajačić
Montaža: Ana Sremac
Zvuk: Lazar Arsović
Muzika: Miloš Jovanović
Koliko često u današnje vrijeme zapravo zastanemo nad umjetnošću? Umjetnička djela u današnje vrijeme nerijetko konzumiramo, prilagođavamo se njihovom mediju ili se ona dodvoravaju nama, spopadaju nas u prolazu ili pak mi jurimo ne bismo li održali korak sa novim tokovima ili barem bili upućeni u savremene trendove i teme. U takvoj međusobnoj jurnjavi, mali je broj djela koja nas zapravo nagnaju da se, bar za tren zaustavimo. Svijetao primjer je kratki eksperimentalni film rediteljke i snimateljke Marije Momić „Susret dva istoka“ koji je realizovan u saradnji sa Francuskim kulturnim centrom u Beogradu, a inspirisan djelima dvoje umjetnika iz Koreje koji žive i rade u Francuskoj, Tei Gon Kin i Min Đi Suk.
Rolan Bart u svojoj knjizi „Fragmenti ljubavnog govora“ piše da je: „Ljubavna priča (ta epizoda, ta pustolovina) danak koji zaljubljeni mora da plati svetu kako bi se s njim pomirio“. Umjetnici, čiji su radovi predmet ovog filma, koliko god konceptualizovali svoju umjetnost, posmatraču ipak pristupaju neposredno, čulno, arhetipski i tako da svako sa svojim emocionalnim korpusom ima širok spektar njihovog doživljaja i tumačenja i kao takvi oni se odupiru jedinstvenom konceptu, baš kao i misli zaljubljenog kako ih Bart definiše (a čiji koncept odupiranja ljubavnog diskursa priče je bio motivacija Tei Gon Kinu): „Dis-cursus izvorno označava trčanje tamo-amo, jurnjavu na sve strane, pustolovine, spletke i zaplete. Zapravo, misli zaljubljenog su neprkidno u nekom trku, on stalno doživljava nove avanture i neprestalno spletkari protiv samog sebe. Njegov diskurs postoji samo u jezičkim izlivima, u bujicama reči do kojih dolazi zbog beznačajnih, nepredviđenih okolnosti“ (Bart).
Marija Momić je filmu o radu Tei Gon Kima i Min Đi Suk pristupila upravo kao što je Bart pristupio ljubavi, a korejski autor Bartu: neposredno, čulno, tretirajući koncept kao igralište u okviru kojeg može da se doživi, preživi i nadasve na trenutak zapita i uživa u ljepoti, svijeta i umjetnosti oko sebe. Eksperimentalni film po svojoj suštini često predstavlja poigravanje sa medijem i racionalnost pretostavlja emociji, ali to u ovom filmu nije slučaj, naprotiv. Filmska sredstva i koncept su stavljeni u funkciju emotivnog doživljaja. Stoga film možete doživjeti racionalno: kao priču o mostu među kulturama, spoju istoka i zapada, ali i potpuno zanemariti taj aspekt i čulno uživati u njegovoj vizuelno-zvučnoj atraktivnosti.
Okosnicu strukture filma predstavljaju apstraktni kadrovi skulptura/instalacija. Između njih su umetnute reakcije posmatrača, slučajnih prolaznika Knez Mihajlove ulice i njihove reakcije, nesvjesne da i sami postaju dijelom novog umjetničkog djela.
Replike u filmu predstavljaju odgovore na pitanja šta je to Istok i kako ga ispitanici doživljavaju, a montirane su tako da ih ilustruju reakcije prolaznika. Različite vizure (i jezici) ispitanika u korespondenciji su sa različitim doživljajima prolaznika. Tako repliku: „Kultura Istoka je definisana ljudskim odnosima“ autorka marinetijevski spaja sa kadrom dvije djevojke koje se fotografišu uz izlog ili uz: „Istok mi je donio duh smirenosti, nadu za obećavajuću budućnost“ vidimo kadrove nasmijanih ljudi, koji odišu spokojem u trenutku koji su oduzeli opštoj užurbanosti i zastali da razmisle nad djelima u izlogu.
Iako film počinje riječima: „Istok je mesto gde se sunce rađa, mesto na kome sve počinje i dovoljno je samo da se krećemo kako bi stalno bili na istoku, dakle istok je jedan početak“, kraj filma pravi kontratežu. Kadar prolaska ljudi kroz ulicu, snimljen produženom eskpozicijom uz efekat ubrzanog kretanja, iako podcrtava pomenuto kretanje, a uz svijest o trenutke predaha koje smo vidjeli tokom filma, pravi mu kontrapunkt tako što nas upozorava da smo ipak previše ubrzali, te da nas samo jedan trenutak mira može vratiti na izvor. Umjetnosti, djetinjstva ili života.
Sanja Savić