(Borislav Gavrić: “Soneti u tri kruga”, poezija, “Svet
knjige”, Beograd, 2017)
Ime
književnika Borislava Gavrića poznato je široj književnoj javnosti. Iskustvo i
zrelost Borislava Gavrića došli su do izražaja već u njegovom proznom prvencu
“Čovjekov pjev u vremenu”.
Čitalac je
impresioniran njegovim književnim radom i dometima. Tu pre svega mislimo na, do
sada, objavljena četiri romana, devet zbirki poezije i mnogo lepu monografiju
pod naslovom “Orahovica”. Dobitnik je i značajnih književnih nagrada, poput
“Kočićevog pera” (2003, za roman “Na carskoj cesti”) i “Zlatne značke Srpskog
viteza” (2012, za književnost)!
Rođenje i
odrastanje na prelepoj planini Ozren, školovanje, putovanja i čitanje su tako
lepo nadahnuli Borislava Gavrića da
napiše i svoju novu knjigu, ovaj put, soneta. No, zašto se baš opredelio za ovu
najtežu, majstorsku formu? Njegovo, prebogato, životno iskustvo i ljudska zrela
viđenja doprineli su da iz duše iznedri stihove – sonete vrhunske lepote.
Knjiga “Soneti u tri kruga”, otvara se i raskriljuje neizmerno lepim poetskim
tekstom, naslovljenim “Čuvam te u sonetu”, posvetnici sestri Miholjki, gde brat
kao pesnik pokazuje svu moguću ljubav ovog sveta...
Sledi,
zatim, prvi tematsko – motivski krug “Neofaraoni i glad(ijatori)”, sazdan od
četrnaest soneta i magistrala: “Demoni lažu ljude”, gde najviše dolazi do
izražaja zabrinutost humaniste i pesnika Borislava Gavrića za sudbinu srpskog
naroda, kao i celog čovečanstva. Vidljivo je da u sonetima dominira
šesnaesterac koji pomaže pesniku da prečicama iznese svoje vizije, stremljenja,
nade, razmišljanja i rešenja...
Sledeći
tematsko – motivski krug “Iz tame vidio
daleko” (Vijenac za Filipa), majstor soneta Borislav Gavrić posvetio je
najčuvenijem slepom guslaru Filipu Višnjiću. Magistrale “Ep Višnjić
I Gusle”, najverovatnije
inspirisane sažetom jevrejskom poslovicom “Blind the whole World” (Slep je ceo
svet, prevod: S. N.), svedočanstvo su pesnikove strasti, a napisane u osmercu,
kojim je kanalisao svoju privrženost jednoj od realnih legendi naše
narodne/usmene književnosti, prednjaka od koga moraju da uče i mlađe
generacije... ruku na srce, često spremne da dolaze do Znanja “štelama” i bez
onog pravog, studioznog, rada! I ovde se pesnik sa pouzdanošću oslonio na
belešku iz pera Vuka Stefanovića Karadžića, kome pripadaju ponajveće zasluge za
sve ono najbolje što je učinio za srpski jezik i literaturu: “Ispovijedi
Karadžiću Vuku/ Golem Filip kao gorska jela,/ Ustani, Božde, pokaži ruku”!
(str. 66.).
I, najzad,
u trećem, završnom sonetno – ciklusnom krugu “Ozren raspolućena zemlja”
(Vijenac za Ozren), nailazimo na pesnikov krik, odbijanje da se prihavti
sudbina za deo srpskog naroda koji je kroz celu istoriju stradavao, što zbog
podela, što zbog svoje (ne)prosvećenosti. U tekstu koji prethodi sonetnom
vencu, pesnik sagledava istoriju iz jedino moguće perspektive dokumentaristike,
na taj način, što tvrdi: “... Stećak je
iz Ban dola premješten na uzvišenje u središtu sela, gdje ga mještani
(muslimani) čuvaju usred svoga griblja kao amajliju”. (str. 68.) Preciznije bi
se moglo reći da je reč, u stvari o “Srbima Muhamedanskog Zakona”, kako ih je
nazivao u svojim tekstovima i naš najpouzdaniji izvor Vuk Stefanović Karadžić!
Otuda čitamo sonete i u veoma uzornim Magistralama:
Od pokreta velepreokreta
Zemlju
Srblju nagrdila puška,
Ruka tuđa sjeme pelinljudska,
Elegija,
Bosna razapeta.
Narod trpi dok Ozren krvari.
Prepjevali
na visini notu,
Ugađali lažnom srboljupcu,
Spasi greške od poroka starih.
Tužbalice o
nevinoj krvi
Oprosti nam, Marijo Presveta,
Sa Justinom sresti će se krivi.
Evo molim,
ne zaboravi me:
Lažno sude, nečim Ozren smeta,
Ozren
Srblju sačuvao ime.
Istini za
volju, mora se primetiti kako su oba recenzenta: i Dragoljub Jeknić i Gligor
Muminović razumeli i dobro rastumačili filosofsku dimenziju soneta ispisanih
rukom majstora Borislava Gavrića. I ovom, desetom knjigom pod naslovom “Soneti
u tri kruga”, naš pesnik je potvrdio i
nadmašio svoju književnu individualnost i sve vrednote pevanja i mišljenja,
tako da će njegova književna zvezda još sjajnije sijati na ovom delu neba
Republike Srpske, srpske poezije i regije, u celini.
Nezirović Senahid