Zlatno ostrvo Krk

Zlatno ostrvo (Insula Aurea) Krk, najveći biser Jadranskog mora, ime je dobilo još u antičko doba, zahvaljujući bogatstvu zemlje i mora. Smešteno u Kvarnerskom zalivu, najveće je ostrvo Jadranskog mora, uokvireno manjim ostrvima, hridima i grebenima: Prvić, Galun, Zec, Plavnik, Kormati, Košljun, Sv. Marko… Nekada Titov, danas Krčki most (sa prilazima dugačak 1.430 metara), godine 1976. zario je temelje oba svoja luka u ostrvo sveti Marko. Jedan od najlepših mostova Jadrana, pušten u promet 1980. godine, delo je beogradskog projektanta Ilije Stojadinovića i njegovih saradnika.

Ispresecano plodnim poljima (Omišaljsko, Dobrinjsko, Vrbničko i Bašćansko), pećinama (Biserujka kod Dobrinja), čarobnim zalivima (Soline i Puntarska draga), uvalama, šljunkovitim plažama, jezerima (Jezero i Ponikva) i rekama (Veli ili Dobrinjski potok, Vretenica i Vela Rika), ali i terasastim suhozidima (bunarskim gromačama i pastirskim mrgarima), ostrvo Krk oduvek je bilo privlačno mesto za život i odmor. Tako su ostrvo još od najranijih dana naseljavali Japodi i Liburni, Rimljani, Goti i Sloveni. Svako je od njih ugradio deo svoje kulture u karst i plodne njive ovog čarobnog ostrva.

Iako je Krk udaljen oko 30 km od Rijeke i železničke i autobuske stanice koje povezuju Rijeku sa Italijom, Austrijom, Nemačkom i Mađarskom, iako je vozni red istaknut na tabli na samoj autobuskoj stanici u Krku i postavljen na Internet, jedina validna informacija je ona koja se može dobiti na šalteru. Ukoliko ste zainteresovani za obilazak kopna možete posetiti Rijeku, Opatijsku i Crikveničku rivijeru, Gorski Kotar, Plitvička jezera, Istru, Veneciju... Obilazak okolnih ostrva (Cres, Grgur, Goli, Plavnik, Pag, Rab ili Lošinj), moguć je privatnim turističkim brodićima (panoramski izleti, izleti na ostrva, piknik izleti s kupanjem, noćne vožnje, brodovi sa providnim dnom, noćno ribarenje), dok je obilazak samog ostrva moguć autobusom, biciklom (odvedavno je izgrađena i biciklistička staza), automobilom ili čamcem, barkom, brodom... Stoga, držite se dobro, jer upravo zaplovljavamo.

Rijeka

Rijeka (Fiume), administrativno središte primorsko-goranske županije, prvi put se spominje 180. g.n.e. kao rimsko naselje Tarsatika podignuto na mestu na kojem su živeli ilirski starosedeoci. U XIX veku se zbog idealnog geografskog položaja i dubine mora u Kvarnerskom zalivu, razvila u jednu od najvećih srednjoevropskih luka i industrijsko središte.

Osvežena i preuređena, Rijeka danas predstavlja savršen spoj starog i modernog. Stari biseri gradnje i dalje krase ovaj prelepi primorski grad, poput Narodnog pozorišta, crkve gospe Lurdske, smeštenoj na glavnoj autobuskoj stanici, Palate Jadrolinija, crkve svetog Vida i starog gradskog jezgra, osveženog modernim detaljima poput maštovito uređenih trgova sa fontanama, skulpturama i diskretnim, razigranim i maštovito postavljenim uličnim svetlom.

Bakar

Ušuškan u čarobni Bakarski zaliv, gradić Bakar poput kakve koralne ogrlice obrubljuje usku obalu južno od Rijeke. Krovovi kuća u mnogome podsećaju na one koji krase stari grad u Dubrovniku i prvi su koji privuku vašu pažnju sa magistrale koja se uzdiže visoko iznad grada. Da li zbog toga što je izmešten sa glavnog puta ili što je duboko usečen u strmu uvalu, tek Bakar je retko posećeno mestašce. Poput latica kakvog raskošnog cveta razbokorile su se ulice starog grada oko Frankopanskog manastira iz XVI veka, koji je preko dana najviša i najprivlačnija tačka, dok s večeri deluje pomalo preteće. Baš kao u pravim lučkim gradovima sa dugom tradicijom. Hotel dominira obalskim delom ovog čarobnog mestašceta: dovoljan je samo jedan pogled na pristan da vam oduzme dah. Slika je još lepša uveče kad ulične svetiljke osenče Bakar prigušenim sjajem. Ušuškano i zaboravljeno mesto na turističkoj mapi Jadrana, Bakar je prava mala oaza mira, vredna svakog truda.

Krk

Japodi naseljavaju ove prostore još od 1.000 p.n.e. Njihov se život odvijao u prisnoj zajednici, koja je svoj životni prostor štitila rekama kao prirodnim preprekama ili zidinama na okolnim brdima. Liburni su prisutni na ovim prostorima od IX v.p.n.e, vladaju celim Jadranom i drže sva ostrva pod svojom kontrolom, sve do dolaska Grka u VII v. koji ih potiskuju na gornji Jadran. Nakon što ih je 35. g.n.e. pokorio Oktavijan, plemena prihvataju rimske običaje, kulturu i način života.

U sedmom veku usledio je prodor slovenskih plemena, koji postepeno osvajaju gradove što su ih izgradila starosedelačka plemena i Rimljani, te vremenom postaju većinsko stanovništvo. Krajem osmog veka jača Franačka država koja vrlo brzo osvaja teritoriju današnje Hrvatske i donosi hrišćanstvo na ove prostore. Krajem XV veka Turci utiskuju svoju kulturu u krčki kamen, da bi tek u XVIII veku bili proterani sa ostrva.

Tradicionalni način života, koji se sačuvao do današnjeg dana, bio je vezan za more (ribarstvo, brodogradnja, pomorstvo), poljoprivredu, stočarstvo i ovčarstvo. Razvoj turizma poslednjih godina umnogome je doprineo izgradnji puteva, hotela, turističkih odmarališta, a planira se i izgradnja novog mosta Krk-kopno.

Kulturno blago upisano u temelje lučkog gradića Krka, smeštenog na zapadnoj obali ostrva, vidljivo je na gotovo svakom koraku. U prošlosti rimska uprava i sediste Frankopana, danas istorijski, administrativni, politički, ekonomski i verski centar ostrva Krka. Osim što je glavni grad na ostrvu, nudi široku lepezu turističke ponude, restorane, poslastičarnice, picerije na samoj obali ali i u starom jezgru grada gde možete uživati u obilasku šarmantnih radnjičica. Dva net-kafea u gradu su kao poručeni za one koji ne mogu bez Interneta, a duž šetališta i gradskih zidina možete na načičkanim štandovima pronaći šta vam duša ište: od raznih perlica, minđuša, ogrlica i privezaka do ekoloških proizvoda - meda, lavande, maslinovog ulja...

Ukoliko ste, pak, ljubitelj starina, grad Krk vas može nagraditi širokom ponudom arheoloških nalaza: očuvana urbana gradska celina iz rimskog razdoblja unutar gradskih zidina, koje su današnji izgled dobile između XII i XV veka, rimski mozaici i nadgrobne ploče inkorporirane u gradske zidine, japodske urne, glagoljički krčki natpis iz XI veka, kao i sakralni kompleks Katedrale Marijinog Uznesenja iz V veka, sa crkvama svete Margarete i svetog Kvirina, zaštitnika grada (iz XI/XII veka), u kojoj je izložena sakralna zbirka, i zvonikom iz XVIII veka. Trg Kamplin krase Frankopanski kaštel i Kvadratna kula (XII vek), dok glavni gradski trg Vela placa krase zgrada gradske većnice iz XV veka i renesansni zdenac.

Tokom leta na ostrvu se priređuju brojni festivali, poput festivala krčkog folklora, ulični koncerti limenog orkestra, međunarodni festival klasične muzike, opere, baleta i dramskih predstava, krčki sajam, Dani vina, kao i Festival mladih evropskih pisaca Pontes, koji se održava svakog avgusta. Ako ste se odlučili za ovaj poslednji i došli na Krk onda ćete uživati u prisnom druženju sa mladim pisacima i njihovim nešto starijim kolegama, koji su tu da im pomognu u traženju pravog stila i izraza, ali i u krčkom, prilično hladnom, moru, prelepim plažama, svežem vazduhu i turističkoj gužvi na vrelom avgustovskom kamenu.

Vrbnik

Mestašce izniklo na steni na jugoistočnoj strani ostrva, poznato po kvalitetnom vinu, uskim ulicama (uličica Klančić nosi sasvim prigodno ime jer je toliko uska da jedva možete da se provučete kroz nju) i stešnjenim trgovima, trošnim zgradama i prelepom pogledu na Krčki kanal, kapeli svetog Ivana iz XV veka i župnoj crkvi Marijinog Uznesenja iz 1325. godine sa renesansnim zvonikom iz XVI veka, u kojem je smešten Muzej likovnog identiteta grada Vrbnika. Pored razigranih turista i ljubaznih domaćina, grad krase i glagoljički natpis na župnoj crkvi, biblioteka Vitezić, kao i šarmantni kafići i restorani ugnježdeni u gotovo svakoj ulici.

Baška

Ako ste proveli nekoliko dana u gradu Krku, onda nikako nije mogla da vam promakne planina okovana oblacima iza koje se prostire Baška, mesto na jugoistočnoj obali ostrva, poznato po dva kilometara dugoj šljunkovitoj plaži, crkvi svetog Ivana i Zavičajnom muzeju. Uske gradske ulice koje vrve od radoznalih turista, nude bogatu lepezu đinđuva, suvenira, kafića, restorana i poslastičarnica, dok najlepši biser ovog grada leži na dva kilometra od Baške. U crkvi svete Lucije u Jurandvoru pronađena je Bašćanska ploča iz 1105. godine, najstariji spomenik pisan glagoljicom, koji se danas čuva u Zagrebu (u crkvi je izložena kopija). Ako imate vremena da se odmorite nakon celodnevnog lutanja gradom, šetnje kaskadnim parkom do plaže i kupanja, ostanite još koji trenutak u Baškoj i ispratite zalazak sunca. Oduzeće vam dah.

Omišalj

Utisnut u visoku i strmu stenu na severoistočnoj obali ostrva Krka, iznad Omišaljskog zaliva, ovaj primorski gradić pleni svojom ljupkošću i kulturnom i turističkom ponudom. Stari deo grada smešten je na pomenutoj steni, dok se do novog dela na obali, načičkanog hotelima, dolazi kroz borovu i čempresovu šumu (u kojoj je smeštena crkvica svetog Nikole) s jedne i maslinjak s druge strane. Župna crkva Marijinog Uznesenja iz 1213. godine sa zvonikom iz XVI veka dominira Starim gradskim trgom, ljupka mala crkva svetog Josipa smeštena je odmah preko puta Starog gradskog groblja, dok se ostaci starohrišćanske bazilike i rimskog municipija Fulfinuma nalaze u zalivu Sepen na lokalitetu Mirine dva kilometra od Omišlja. Debela hladovina brojnih kafića u gradu pružiće vam tako željeno osveženje (odličan sladoled i ledenu kafu) i predah u istraživanju ostrva, a upotreba bežičnog Interneta (ukoliko ste zaboravili da kupite turistički vodič) pomoći će vam da se odlučite kuda dalje.

Punat

Punat, jedan od najvećih nautičkih centara na jadranskoj obali (o čemu svedoči prelepa marina), nalazi se u dobro zaštićenom zalivu Puntarska draga, na jugozapadnoj obali ostrva Krka. U obaveznu posetu ovom mestu spadaju župna crkva svete Trojice iz 1773. godine, galerija Toš u kojoj je izložena presa za preradu maslina, koje su, pored jahti, najviše proslavile ovo mesto, ali i uživanje u preuređenom šetalištu, tenisu, minigolfu, jedrenju ili vožnji čamcem (ukoliko imate sreće pa poznajete lokalno stanovništvo), podvodnom ribolovu, odličnoj hrani i pogledu na obližnje ostrvo Košljun.

Košljun

U Puntarsku dragu smestilo se i čarobno ostrvce Košljun, šumski rezervat prirode (hrasta crnike) i spomenik kulture, sa prelepim franjevačkim manastirom i crkvom iz 1480. godine. Pri poseti manastiru (spomeniku nulte kategorije) možete uživati u razgledanju biblioteke (među 30.000 knjiga nalazi se i Ptolomejev atlas, jedan od ukupno tri sačuvana, štampan u Veneciji 1511. godine), etnografskog muzeja (sadrži mnogobrojne predmete krčkih ribara i seljaka, ali i narodne nošnje s celog ostrva Krka) i izložbe svete umetnosti, zoološke zbirke (čini je velika zbirka školjki i unikatnih primeraka životinja, kao npr. jagnje s jednim okom - ne preporučujemo ukoliko nemate čvrst stomak), ali i prelepoj novoj marini, čarobno lepoj šumi i maslinjaku na samoj obali mora. Ako ste došli u privatnoj režiji možete se okupati na obali preko puta ostrva, more je ovde mnogo toplije nego u drugim gradovima na Krku.

Opatija

Kan u malom. Neverovatna arhitektonska raskoš ovog malenog grada može da parira gradovima daleko bogatijih obala poput San Tropea, Kana i Hong Konga; ulična vreva može komotno da se meri sa beogradskom, dok su raskošne kuće i hoteli, kaskadne ulice, dvanaest kilometara dugo šetalište uz more i bujna vegetacija pravi praznik za oči.

U XIV veku podignuta je benediktanska opatija svetog Jakoba po kojoj je grad dobio ime, a čija se crkva podignuta 1506. i proširena 1906. godine, nalazi u parku svetog Jakoba. Izgradnjom jedne od prvih vila sredinom XIX veka, koja je danas pretvorena u Hrvatski muzej turizma, započet je turistički život u Opatiji koji cveta i dan danas. Mnoge su plemićke porodice podigle svoje letnjikovce u brdima ili na obali mora i tako odprinele razvoju ovog šarmantnog grada. Za njihove potrebe izgrađena je i pruga koja je spajala Rijeku sa Opatijom.

Tanki pojas šetališta uz more, koji je ujedno i gradska plaža, izlomljen brojnim uvalama i uvalicama, natkriljen debelom senkom okolnog drveća, ušuškan međ velelepnim vilama, hotelima i restoranima kruna je svakog, pa i ovog našeg, putovanja.

http://www.krk.hr/

http://www.isola-di-krk.net/hrvatska/kako-stici-na-krk.html

http://www.klimno.net/kosljun_hr.htm

http://www.croatia-expert.com/2008/04/bakar/

http://www.fotw.net/flags/hr-ri-bk.html

http://sh.wikipedia.org/wiki/Rijeka_(grad)

http://sh.wikipedia.org/wiki/Datoteka:Crkva_Gospe_Lurdske_0704.jpg

Tamara Lujak